Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση
Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση αφορά σε όλες τις δράσεις που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση του κράτους, είτε εσωτερικά, είτε εξωτερικά. Gov.gr, Διαύγεια, Ηλεκτρονικό Σύστημα Διακίνησης Εγγράφων στο Δημόσιο είναι παραδείγματα τέτοιων δράσεων. Η ψηφιοποίηση του Κράτους είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία, τόσο για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, όσο και για την αναπτυξιακή προοπτική της Ελλάδας.
Οι πολίτες πλέον απαιτούν από την ψηφιακή δημόσια διοίκηση να είναι τόσο έξυπνη όσο και το κινητό τους, προσβάσιμη και από το κινητό τους, ενώ τέλος απαιτούν έναν δημόσιο τομέα έτοιμο, προσβάσιμο και διαθέσιμο. Παρόλα αυτά, βλέπουμε πως η ψηφιακή πολιτική, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και η εξυπηρέτηση του πολίτη και των επιχειρήσεων στις συναλλαγές τους με το δημόσιο βρίσκονται, κατακερματισμένες, σε διαφορετικές διοικητικές δομές της δημόσιας διοίκησης. Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, συγκεντρώνει για πρώτη φορά μεγάλο μέρος από τις κρίσιμες δομές πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών οι οποίες σχετίζονται με την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τον ευρύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας. Πρωταρχικός σκοπός είναι η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις και η πρόσβαση αυτών από ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης μέσω ενιαίας ταυτοποίησης.
Το ελληνικό κράτος θα πρέπει σταδιακά να εισάγει και να καθιερώσει την παροχή υπηρεσιών μέσω ψηφιακών καναλιών ως την κατεξοχήν προτιμώμενη επιλογή για κάθε αλληλεπίδραση του κράτους με τους πολίτες, χωρίς βέβαια να αποκλείει λοιπούς διαύλους επικοινωνίας για πολίτες που δεν διαθέτουν πρόσβαση σε ψηφιακά κανάλια. Στο πλαίσιο αυτό, βασικό στόχο αποτελεί ο περιορισμός της διακίνησης φυσικών εγγράφων και η προώθηση της χρήσης ψηφιακών δεδομένων μεταξύ των φορέων του δημοσίου, αλλά και κατά την εξυπηρέτηση με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, ο πολίτης σταματά να προσκομίζει έγγραφα που τον αφορούν ενώ αυτά παράγονται από πληροφοριακά συστήματα φορέων του ελληνικού δημοσίου.
Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr)
Η προτεραιότητα για διευκόλυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων στις καθημερινές τους συναλλαγές με το Δημόσιο, οδήγησε στη θέσπιση με το άρθρο 52 του Ν. 4635/2019 (Α’ 167) της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη αποτελεί το κεντρικό σημείο παροχής ψηφιακών υπηρεσιών (τις οποίες σωρεύει από όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης) και συγκεντρώνει το σύνολό τους σε έναν ιστότοπο του Δημοσίου.
Η Ενιαία Ψηφιακή Πύλη (gov.gr) είναι το νέο πρόσωπο της Δημόσιας Διοίκησης στις σχέσεις με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, μέσω του οποίου οι συναλλασσόμενοι έχουν πρόσβαση στο σύνολο της πληροφορίας και των ψηφιακών υπηρεσιών που χρειάζονται. Η πύλη συγκεντρώνει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι συναλλασσόμενοι, είτε είναι εργαζόμενοι, επιχειρηματίες, ξένοι επενδυτές, επισκέπτες της χώρας, απλοί πολίτες, με το δημόσιο, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί κεντρικό σημείο εισόδου και αναφοράς των πολιτών και λοιπών ενδιαφερομένων για πληροφορίες ή υπηρεσίες της δημόσιας διοίκησης. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες και τα συστήματα που τις παρέχουν εξακολοθούν να λειτουργούν υπό την εποπτεία και ευθύνη του εκάστοτε φορέα-παρόχου, με το gov.gr να λειτουργεί ως το κοινό “front desk” των δημόσιων ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Όλες οι νέες ψηφιακές υπηρεσίες των φορέων Γενικής Κυβέρνησης παρέχονται αποκλειστικά μέσα από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης.
Διαύγεια
Στην παρούσα φάση σχεδιάζεται η αναβάθμιση της Διαύγειας με κύρια επιδίωξη την επέκταση της λειτουργικότητάς της, εμπλουτίζοντας τα χαρακτηριστικά της διαφάνειας, της ευχρηστίας, της ενημέρωσης και της διάχυσης της πληροφορίας. Με τον τρόπο αυτό ενδυναμώνεται ο ρόλος της Διαύγειας μέσα στο ευρύτερο οικοσύστημα μηχανογραφικών συστημάτων για μία σύγχρονη δημόσια διοίκηση.
Η Διαύγεια (νόμος 3861/2010), που καθιέρωσε την υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων των κυβερνητικών οργάνων στο Διαδίκτυο, είχε στόχο την επίτευξη της μέγιστης δυνατής δημοσιότητας της κυβερνητικής πολιτικής και της διοικητικής δραστηριότητας, την εμπέδωση της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας από την πλευρά των φορέων άσκησης της δημόσιας εξουσίας και τη διασφάλιση της διαφάνειας. Εξαιτίας του καθολικού και οριζόντιου πεδίου εφαρμογής της, της υποχρεωτικότητας χρήσης της, καθώς και της καθολικής υποστήριξης της από Ομάδες Διοίκησης Έργου που έχουν συσταθεί σε κάθε φορέα, η Διαύγεια αποτελεί ένα κομβικό Πληροφοριακό Σύστημα πάνω στο οποίο είναι δυνατόν να «χτιστούν» υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Σε συνέχεια των ιδρυτικών του διατάξεων, τον Ιούνιο του 2014 υλοποιήθηκε η νέα πύλη του «Διαύγεια» ενώ με νομοθετικές ρυθμίσεις η διαφάνεια και η δημόσια λογοδοσία ενισχύθηκαν, με τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του Προγράμματος ώστε να συμπεριλάβει την ανάρτηση απολογιστικών στοιχείων δαπανών μη κερδοσκοπικών φορέων που επιχορηγούνται από τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης με ποσό άνω των 3.000 ευρώ (άρθρο 15 Ν. 4305/2014), στοιχείων εκτέλεσης των προϋπολογισμών των δημοσίων φορέων (άρθρο 16 Ν. 4305/2014) καθώς και τις συμβάσεις μίσθωσης έργου που συνάπτονται στο πλαίσιο επιχειρησιακών προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α. ή στο πλαίσιο άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων (Ν. 4325/2015). Στο Διαύγεια επίσης αναρτώνται οι πράξεις που αφορούν τις διαδικασίες Κωδικοποίησης που προβλέπονται στην παρ. 8 άρθρου 66 (έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης) και στην παρ. 1 άρθρου 67 (εισηγήσεις υπουργείων για κωδικοποίηση) του Ν. 4622/2019-«Επιτελικό Κράτος».
Το «Διαύγεια» εξυπηρετεί περί τους 5.000 Φορείς ενώ κατά μέσο όρο πραγματοποιούνται περί τα 2 εκατομμύρια αναζητήσεις από 190.000 χιλιάδες μοναδικούς χρήστες σε εβδομαδιαία βάση. Ο μέσος όρος των αναρτήσεων κυμαίνεται από 15.000 έως 30.000 αναρτήσεις ημερησίως. Έως σήμερα έχουν αναρτηθεί περί τα 40 εκατομμύρια έγγραφα καταλαμβάνοντας περίπου 20ΤeraByte χώρου στις υποδομές του έργου.
Υπηρεσίες εμπιστοσύνης
Η οικοδόμηση εμπιστοσύνης στο διαδίκτυο είναι καθοριστικής σημασίας για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Σε πολλές περιπτώσεις η διαδεδομένη αντίληψη περί έλλειψης ασφάλειας, κάνει τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους φορείς του δημοσίου να διστάζουν να πραγματοποιούν συναλλαγές ηλεκτρονικά και να υιοθετούν νέες υπηρεσίες. Προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, με την παροχή κοινής βάσης για ασφαλείς ηλεκτρονικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πολιτών, των επιχειρήσεων και των δημόσιων αρχών, η ΕΕ υιοθέτησε τον Κανονισμό 910/2014.
Στο Ελληνικό Δημόσιο η παροχή υπηρεσιών εμπιστοσύνης γίνεται από την Αρχή Πιστοποίησης του Ελληνικού Δημοσίου (ΑΠΕΔ). Οι αρμοδιότητες της ΑΠΕΔ ασκούνται από οργανικές μονάδες που υπάγονται στην Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών. Η ΑΠΕΔ είναι αρμόδια για την έκδοση και διαχείριση πιστοποιητικών ηλεκτρονικής υπογραφής και παρέχει εγκεκριμένες και μη εγκεκριμένες υπηρεσίες εμπιστοσύνης. Στη δομή της ΑΠΕΔ περιλαμβάνονται η Πρωτεύουσα Αρχή Πιστοποίησης, οι Υποκείμενες Αρχές Πιστοποίησης, η Αρχή Εγγραφής και τα Εντεταλμένα Γραφεία.